Najveći farmaceutski promašaji - Cigarete za astmatičare, smrtnosni sirup, lijek koji širi HIV

Zbog pogrešnog liječenja ili grešaka farmaceutske industrije u istoriji medicine dogodili su se neki od katastrofalnih promašaja koji su uzrokovali smrt ogromnog broja ljudi. Vjerovali ili ne, astma se nekada liječila cigaretama, zbog pogrešne terapije lijekovima rađana su djeca bez ruku, od sirupa za iskašljavanje je umrlo na stotine ljudi, a dugo se vjerovalo da puštanje krvi liječi sve bolesti.

Cigarete za astmu

U 19. vijeku astma se liječila pomoću cigareta i sve do polovine prošlog vijeka ljekari su preporučivali "cigarete za astmatičare" koje su mogle da se kupe u apotekama. Prije svega, važno je napomenuti da cigarete za astmu nisu sadržavale nikotin, već različite biljke kao što su tatule i još neke koje sadrže atropin i koji izaziva proširenje disajnih puteva u plućima i olakšava disanje. Međutim, one takođe sadrže i psihoaktivne supstance koje izazivaju brzo lupanje srca, mučninu, konfuziju, suva usta i halucinacije.

Udisanje dima radi liječenja simptoma astme potiče još od najstarijih grana medicine i vjerovatno proizlazi iz tadašnjeg uvjerenja da je astma proizvod hladnoće te da je za liječenje najbolje zagrijati pluća. Tek je početkom 20. vijeka farmaceutska industrija je napredovala u ovom polju i proizvodila sve čistije oblike seruma iz biljaka koje su koristili, a “cigarete za astmu” su nestale iz upotrebe i otišle u prošlost polovinom prošlog vijeka kada su se pojavili mjerno dozni inhaleri, koji se i danas koriste.

Sveštenici i berberi puštali krv

Puštanje krvi u cilju liječenja praktikuje se oko tri hiljade godina i bio je jedan od najčešćih metoda liječenja skoro svih vrsta bolesti sve do 19. vijeka. U raznim istorijskim periodima ovo su izvodili sveštenici, ljekari, berberi pa čak i laici. Najčešće je puštano od pola do dvije litre krvi ili su puštane pijavice da to obave, a uglavnom je sve to imalo štetne posljedice po zdravlje bolesnika. Kod nekih ljudi je ovo bilo i fatalno jer su ponekad zasijecali tijelo suviše duboko pa bi pacijent iskrvario na smrt.

U zapadnoj medicini najduže je praktikovano puštanje krvi pri liječenju hipertenzije, srčane slabosti i edema pluća, ali su i te prakse vremenom napuštene.

Zabranjeni lijek za smirenje

Talidomid je uveden u upotrebu kao sedativ kasnih 1950-ih godina i prodavan u brojnim zemljama širom svijeta od 1957. do 1961., kad je povučen sa tržišta nakon što je ustanovljeno da je uzročnik urođenih anomalija kod beba. Naime, mnoga djeca su u tom periodu rođena sa skraćenim ekstremitetima zbog toga što su njihove majke koristile talidomid u trudnoći kako bi suzbile jutarnju mučninu.

U tom periodu je rođeno više od 10.000 djece sa deformitetima u 46 zemalja, pa su australijski akušer Vilijam Mekbrajd i njemački pedijatar Vidukind Lenc posumnjali da postoji veza između urođenih defekata i lijeka, što je Lenc i dokazao 1961. godine. Licenca za talidomid je povučena nekoliko mjeseci kasnije. Lijek je kasnije ponovo uveden u upotrebu u mnogim zemljama, ali je zabranjen za trudnice.

Japanski lijek koji širi HIV

Ovaj skandal se dogodio polovinom osamdesetih godina kada je skoro dvije hiljade osoba koje su bolovale od hemofilije u Japanu zaraženo virusom HIV-a. Japan nije imao zvanične podatke o postojanju HIV-a sve do 1985, pa ne čudi što se kada je 1983. godine japansko ministarstvo zdravlja obaviješteno o američkom licenciranom proizvodu za liječenje hemofilije tretiranom na temperaturi koja može da ubije HIV, glavni japanski distributer lijekova tome snažno usprotivio, pravdajući se da je riječ samo o nelojalnoj konkurenciji.

Nastavilo se sa korišćenjem starih lijekova od krvne plazme koji nije testiran na HIV što se pokazalo katastrofalnom odlukom kada je virus počeo da se širi. Svi odgovorni su kasnije optuženi i procesuirani.

Smrtonosni sirup za iskašljavanje

Oko 400 osoba je umrlo, a skoro 300 je otrovano u Panami 2006. godine nakon korišćenja sirupa za iskašljavanje "bez šećera". Otrovna hemikalija dietilen-glikol koja se obično nalazi u antifrizu i tečnosti za kočnice korišćena je u sirupu za iskašljavanje, antialergijskim tabletama, losionima i kremama za osip proizvedenim u državnoj laboratoriji Paname. Istragom je otkriveno da je jedna kineska kompanija hemikaliju prodala drugoj, španskoj kompaniji, slagavši da je u pitanju 99,5 odsto čist glicerin. Španska kompanija je "glicerin" prodala Panami koji je zatim korišćen u državnim laboratorijama. Pored Paname toksični sirup je izazvao masovna trovanja u Kini, na Haitiju, Bangladešu, Argentini, Nigeriji i Indiji.

Liječenje bolova u leđima dovelo do strašne epidemije

Tokom epidemije gljivičnog meningitisa koja je izbila u septembru 2012. godine u Americi, 76 osoba je umrlo, a zaraženo je skoro 800 ljudi. Ubrzo je otkriveno da su u pitanju pacijenti koji su primali injekcije steroida koji se najčešće koriste za ublažavanje bolova u leđima, a koji su proizvedeni u farmaceutskom centru “Nju Ingland kompaunding senter” u Masačusetsu. Kasnijom istragom je utvrđeno da su prljavi i nehigijenski uslovi u farmaceutskom centru doveli do toga da su se zagadili i sterodidni rastvori.

Farmaceut Glen Čin koji je rukovodio “čistim sobama” u tom farmaceutskom centru osuđen je početkom ove godine na osam godina zatvora iako je tužilaštvo tražilo 35 godina robije zbog propusta u nadgledanju distribucije lijekova. Suosnivač centra, Beri Kaden, je takođe osuđen za zavjeru i prevaru i izdržava devetogodišnju kaznu zatvora.

Industrijski umjesto medicinskih silikona

Francuska kompanija "Poly Implant Prothese" (PIP) na svom vrhuncu proizvodila je 100.000 implanta godišnje, a tako je bilo do 2009. dok francuski hirurzi nisu počeli da prijavljuju neobično veliki broj implanta koji su pucali. Istragom je utvrđeno da je ova kompanija 2001. godine počela da koristi implante punjene potencijalno otrovnim industrijskim silikonskim gelom koji se koristi u proizvodnji računara, umjesto medicinskog silikona. Francuska vlada je pozvala oko 30.000 žena koje su ugradile ove implante da ih uklone, a tada je utvrđeno i da oko 300.000 žena u 65 država širom svijeta ima isti problem. Ovo je dovelo do ogromnog broja tužbi zbog kojih je kompanija PIP bankrotirala, a sud u francuskoj osudio je vlasnika Žan-Kloda Masa na četiri godine zatvora, novčanu kaznu od 75.000 evra te doživotnu zabranu rada u medicini i vođenje kompanija.