Rožnac je veoma rijetka stijena na trebinjskom području i pronađena je u okamenjenim karbonatnim sedimentima iz dva perioda ere mezozoika — srednje epohe perioda jure starosti 160 do 165 miliona godina i rane epohe perioda krede starosti 110 do 120 miliona godina.
Od lokaliteta na kojim je pronađen, rožnaca najviše ima na nižoj zapadnoj padini planine Leotar iznad trebinjskog naselja Podglivlje.
Na lokalitetu je takođe primijetno kamenje kremena koji je po sastavu veoma sličan rožnacu. Prema Osnovnoj geološkoj karti 1:100.000, list Trebinje, ovi stijenski sedimenti sa rožnacem potiču iz rane epohe perioda krede i stari su 110 do 115 miliona godina.
Rožnac pronađen na Leotaru je u obliku mugli (grudve, nodule) i prislojaka u stijeni ili u odlomcima.
Petrologija rožnaca
Rožnac (i kremen) je tvrda silikatna sedimentna stijena sastavljena od mikrokristala ili kriptokristala kvarca i mineralni je oblik silicijum dioksida. Najčešće je biološkog porijekla ali može se pojaviti i neorganski kao hemijski talog ili dijagenetska zamjena silikata iz magmatskih stijena.
Rožnac na Leotaru ima teksturu koja pokazuje da je nastao dijagenetskom zamjenom, gdje je silicijum hemijski taložen umjesto minerala kalcijum karbonata ili gline. Način idetifikcije rožnaca, osim izgleda, tvrdoće (lomljenje) je i test sonom kiselinom.
Rožnac kao silikatna stijena sastavljena od silicium dioksida ne reaguje, dok krečnjačke stijene sastavljene od kalcijum karbonata reaguju na kiselinu (pjene). Rožnac je veoma tvrd i teže se s vremenom i erozijom troši od okolnih krečnjačkih stijena.
Rožnac može biti u različitim bojama u zavisnosti od hemijskih elemenata prisutnih u stijenama.
"Leotarski rožnac" je smeđe površine, odnosno u sloju koji je u kontaktu ili je bio u kontaktu sa karbonatnom stijenom. Unutrašnjost je u nijansama crno-bijele boje sa tankim slojevima (laminacije) i ahatizovanim zrncima, što je rijetka varijacija.
Tanko-slojeviti crno-bijeli rožnac se ponekad pogrešno naziva oniks, koji je takođe silikatna stijena. Prema mineralnom sastavu mnoge silikatne stijene su slične (rožnac, kremen, jaspis, oniks, karneol, ahat) i ponekad ih je teško golim okom razlikovati i tačno idetifikovati.
Iskoristivost rožnaca
Rožnac i kremen su tvrde stijene i u kamenom dobu od njih su pravljene oštrice za oružja i alate i paljena je vatra. Danas se rožnac upotrebljava u dekorativne i umjetničke svrhe. Obradom i poliranjem na lapidarnim mašinama daje visok površinski sjaj i koristiti se kao poludragi kamen u izradi ukrasnih predmeta, nakita, bižuterije, suvenira.
Ako rožnaca ima u velikim količinama često se koristi kao udrobljeni materijal za nasipanje makadamskih puteva ili usitnjen kao građevinski kompozit pri asfaltiranju puteva jer je otporniji na habanje. Asfalt sa rožnacem kao kompozitom mnogo duže traje.
Šta Vi mislite o ovome?