Otkopavanje zaboravljene prošlosti Trebinja, kako je istorija zakopala dvor Nemanjića

Arheološka istraživanja u Trebinju, otkrila su da je sahat-kula, iz 18. vijeka, nadzidana na srednjovijekovne temelje vjerovatno palate ili dvorca sa crkvom i zvonikom. U toj višespratnoj građevini stolovali su i Nemanjići, a među njima i kraljica Jelena Anžujska, koja je iz Trebinja vladala srpskim zemljama krajem trinaestog vijeka.

Ispod samog muzeja otkriven je nastavak širokih bedema, sve upućuje na to da je ovdje zaista postojao grad sa palatom i crkvom. Trebinje se pominje još u 10. vijeku, kao sjedište župe Travunije i kneza Vojislava.

Od 1168. do 1375. je pod vlašću Nemanjića, i po smrti kralja Uroša, kraljica Jelena Anžujska, iz ovih dvora vlada srpskim zemljama. Ali, ta bogata prošlost, ostala je pod novim građevinama – prvo iz turskog, a potom i austrougarskog perioda.

„Od 2013. vršena su iskopavanja u dvorištu muzeja i tada je otkrivena u stvari, građevina, jedan građevinski kompleks koji čine bedemi, koji su širine metar četrdeset, uz te bedeme, pravougaoni objekat koji bi mogao da bude neka vrsta palate. Takođe, ispod sahat-kule, koja je izgrađena 1738. godine, na nivou od dva metra dubine, nivo srednjovijekovnog utvrđenog Trebinja i stepenište koje vodi na tadašnji zvonik“, navodi direktor Muzeja Hercegovine u Trebinju, Ivana Grujić.

U arhivu Muzeja pronađena su i pisma prote Stevana Pravice, s početka 20. vijeka, koja potvrđuju tu pretpostavku: on se obraća Zemaljskoj vladi i muzeju u Sarajevu, mitropolitu i tadašnjem načelniku opštine Trebinje, i moli da se istraže ostaci trebinjskog manastira, ali i da se spriječi na tom mjestu predviđena gradnja austrougarskog vojnog objekta.

„On je u posljednjem pismu napisao da je pokušao sve što je do njega, ali da nije uspio nikoga da zainteresuje i da spriječi izgradnju austrougarske kasarne, upravo na mjestu srednjovijekovnog starog grada“, objašnjava direktor Muzeja Hercegovine.

Od 1989. ovdje je Muzej Hercegovine. Dvorište je zatrpano početkom 20. vijeka, nivo znatno podignut i tek arheološka iskopavanja otkrivaju starije građevine.

Uspostavljena saradnja sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture Srbije, naravno i sa Zavodom u Banjaluci, daje nadu da će se priča o trebinjskom srednjovekovnom gradu nastaviti – istraživanjima, prezentacijom, eventualno i rekonstrukcijom čitavog kompleksa.