Svako kontinentalno područje na planeti Zemlji ima svoje karakteristične geološke formacije (brda i planina) koje su različite geološke starosti što uzrokuje i različite mogućnosti postojanja fosilnih tragova izumrlih životinja i biljaka.
Fosili koji se mogu naći na trebinjskom području određeni su starošću lokalnih geoloških formacija, a to su najčešće stijene koje su plitkomorski sedimenti taloženi u epohi kasne krede prije 90 do 100 miliona godina. Kako su sediment ove starosti procentualno najzastupljeniji na ovom području tako se fosili iz tog perioda mogu najčešće da se nađu, od kojih su najbrojniji rudisti.
Graditelji podmorskih grebena
Rudisti su životinjski red školjkaša koji su življeli u brojnim vrstama od kraja perioda jure prije 160 miliona godina do kraja perioda krede prije 66 miliona godina, kada su izumrli zajedno sa dinosaurima.
Iako su tokom 100 miliona godina mijenjali oblik, njihove školjke najčešće su bile obrnutog kupastog (konusnog) ili oblika roga ili kao korneti. Bili su vertikalno učvršćeni na morskom dnu, a na vrhu obrnute kupe (šireg dijela) nalazio se poklopac koji se otvarao da bi životinja prikupljala hranjive sastojke koje su morske struje donosile. Veličina različitih vrsta odraslih rudista kretala se od nekoliko centimetara do više od pola metra.
Rudisti su bili najvažniji graditelji podmorskih grebena tokom perioda krede kada su bili toliko uspješni da su potisnuli korale iz mnogih tropskih sredina, uključujući širi region današnjeg Mediterana.
Najčešće dijelovi drevnih rudistnih grebena danas se mogu pronaći na površini brda i planina na trebinjskom području u sedimentima, danas stijenama, taloženim u plitkomorskoj sredini početkom epohe kasne krede tokom doba turona prije 90 do 94 miliona godina. Tada se na ovom području nalazio zapadni dio drevnog okeana Tetis, odnosno unutrašnje suptropsko more sa arhipelagom brojnih ostrva.
Na području Trebinja fosile je najbolje tražiti zimi i eventualno u kasnu jesen i rano proljeće, jer tada nema bujne vegetacije koja ih sakriva i zmija, jer se često kriju u vegetaciji. Ipak, nije ih uvijek lako primijetiti jer su ukamenjeni u stijenama. Posljednje veliko nalazište rudista, dio podmorskog grebena sa brojnim fosilima, bilo je blizu Trebinja, na brdu u rejonu sela Rapti na Zupcima, prema selu Turmenti.
Šta Vi mislite o ovome?