Godišnjica martovskog pogroma: Progon Srba sa KiM opomena i prijetnja

Danas se navršava 17 godina od martovskog pogroma Srba, tokom kojeg su albanski ekstremisti i pripadnici OVK s Kosova i Metohije protjerali više od 4.000 srpskih stanovnika, njihova imovina i veliki broj vjerskih objekata su spaljeni ili porušeni, dok su mnogi ubijeni i nestali, među kojima i pripadnici međunarodnih snaga.

Prema procjenama UNMIK-a, na 33 lokacije u pogromu, koji je počeo 17. marta i trajao dva dana, učestvovalo je oko 60.000 Albanaca.

Čak 800 kuća je uništeno, a 35 srpskih crkava i manastira je oskrnavljeno, spaljeno, porušeno.

Tokom dva dana pogroma gorjeli su Bogorodica Ljeviška (pod zaštitom UNESCOa), Prizrenska bogoslovija i Hram Svetog Đorđa, Crkva Hrista Spasa i konak Manastira Svetih arhangela kod Prizrena, minirani su manastiri Svetih Kozme i Damjana u Zočištu i Devič.

Riječ je o prethodno dobro isplaniranom simultanom etničkom napadu Albanaca, tokom kojeg je protjerano 4.012 Srba, ubijena je najmanje 21 osoba (10 Srba ubili su Albanci, a 11 Albanaca međunarodne snage bezbjednosti), dok se dvije vode kao nestale.

Povrijeđeno je najmanje 950 ljudi, od kojih 150 Srba, kao i desetine pripadnika međunarodnih snaga koji su se sukobili s lokalnim Albancima štiteći Srbe i njihovu imovinu. Osim porušenih srpskih kuća, oštećeno je 10 opštinskih zgrada (škole, bolnice, pošte...), kao i 100 vjerskih objekata, od kojih je spaljeno 35, uključujući 18 spomenika kulture.

Procjenjuje se da je od pomenutih 60.000, koji su učestvovali u pogromu, procesuirano svega 400 osoba, od kojih su neki kažnjeni veoma blagim kaznama.

Izgovor za pogrom bila je kampanja lokalnih albanskih medija u kojoj su mještani Srbi optuženi da su psima natjerali preko rijeke Ibar grupu dječaka Albanaca iz sela Čabar, kod Zubin Potoka, pri čemu se jedan dječak utopio u rijeci.

Istraga UNMIK policije utvrdila je da su optužbe bile lažne, a portparol međunarodne policije Neridž Sing izjavio je tada da su preživjeli dječaci poslije tragedije bili pod jakim pritiskom albanskih novinara i političara da optuže Srbe iz susjednog sela.

Potparol UNMIK-a Derek Čepel je demantovao da su dva dječaka stradala bježeći od Srba i ocijenio da je nasilje bilo planirano.

Pogrom albanskih ekstremista nad Srbima 17. i 18. marta 2004. na Kosovu i Metohiji osudili su Savjet bezbjednosti UN-a i Evropska unija, a Parlamentarna skupština Savjeta Evrope je 29. aprila 2004. donijela odgovarajuću rezoluciju.

Kao organizatori i inicijatori ovih zločina označavane su određene organizacije veterana OVK, Studentska organizacija Prištine, Albanska nacionalna armija, kao i dvije minorne političke partije Nacionalni pokret Kosova (LPK) i Nacionalni pokret za oslobođenje Kosova (LKČK), za koje se, kako se spekulisalo, teško vjeruje da su mogle da okupe 60.000 Albanaca.