Teritorija Beograda bila je neprekidno naseljena hiljadama godina još od paleolita, što je svakako jedinstven slučaj u Evropi, a vjerovatno i u svijetu.
U Skadarliji je tridesetih godina prošlog vijeka profesor Velike škole Đorđe P. Jovanović pronašao lobanju "Beogradskog neandertalca".
Prvi "Beograđanin" je dakle živio prije dalekih 40-70.000 godina.
Arheološka otkrića u 20. vijeku, a posebno otkriće najstarijeg pisma na njegovom tlu, Vinčansko pismo, nedvosmisleno ukazuju da je Beograd najstarije, u kontinuitetu naseljeno gradsko naselje Evrope.
Do sada je na teritoriji Beograda otkriveno 40 lokaliteta iz doba vinčanske kulture, a ko zna koliko je kroz istoriju uništeno.
U strogom centru Beograda, ispod današnje Palate Albanija, pronađeni su, tokom njene gradnje 1938. godine, skeleti neandertalca koji je poginuo u borbi sa mamutom čiji je skelet nađen u blizini, što govori o naseljenosti prostora današnjeg Beograda još u praistorijsko doba.
I okresano kameno oruđe pronađeno u Zemunu pokazuje da su zajednice lovaca i skupljača plodova naseljavale okolinu Beograda još u paleolitu i mezolitu.
Iz starijeg kamenog doba, potiču ostaci ljudskih kostiju i lobanja neandertalaca, pronađeni u kamenolomu kod Leštana, u pećini na Čukarici i u blizini Bajlonijeve pijace.
Oruđa koja su takođe pronađena ovdje, iniciraju na postojanje naseobina u periodu od prije 50.000 do 20.000 godina i odgovaraju kromanjonskim ljudima.
Ostaci kulture mlađeg kamenog doba pronađeni su u Vinči, Žarkovu i u Gornjem gradu, iznad ušća Save u Dunav.
To ukazuje da je prostor Beograda bio naseljen u kontinuitetu i da je intenzitet tog naseljavanja bivao sve jači. Mnoga današnja naselja u okolini Beograda leže na kulturnim slojevima ranijih praistorijskih naseobina.
Beograd je, zahvaljujući svom jedinstvenom položaju, na ušću Save u Dunav, uvijek bio u centru kultura, koje su se u podunavskoj kolijevci evropske civilizacije smjenjivale tokom milemijuma.
Grad je u centru oblasti gdje su nastale najstarije neolitske kulture Evrope. Kultura Lepenski vir (VIII milenijum s.e.), Starčevačka (VII – VI milenijum s.e.) i Vinčanska (VI – IV milenijum s.e.) sa najstarijim pismom u svijeta, kao i najstarije kulture bakarnog i gvozdenog doba sa najstarijom metalurgijom.
Kultura Tribala (Rašana-Srba) na teritoriji današnje Srbije u “ilirskom” period bila je njihov direktni nasljednik, baštinik.
Vinča kraj Beograda spada u red najznačajnijih naseobina i kulturnih nalazišta praistorijskog perioda. Arheološke iskopine na Rospi ćupriji, Gornjem gradu, Karaburmi, Zemunu i Vinči potvrđuju pretpostavke da je područje Beograda bilo intenzivno naseljeno i da se njegovo stanovništvo bavilo plužnom zemljoradnjom i drugim pratećim privrednim delatnostima.
Na ovim lokalitetima otkrivene su nekropole bronzanog i metalnog doba.
Prva stalna naselja vinčanske kulture, prije oko 7.000 godina p.n.e., nastala su upravo na teritoriji Beograda (Banjica, Kalemegdan, Čukarica, Žarkovo).
Najviše primjeraka vinčanskog pisma nađeno je baš na području naselja Banjica. Pronađene su kuće koje sui male i po 200 metara kvadratnih, što očigledno govori o razvijenosti civilizacije toga doba.
I pored svega navedenog, starost Beograda kao srpskog grada zvanično se vezuje za datum kada se njegovo, srpsko ime prvi put javlja u dokumentu drugih naroda. Prvi put se u sačuvanim zapisima, pod imenom Beli grad pominje 878. godine u pismu pape Jovna VIII upućenog bugarskom caru Borisu.
Po jednoj od verzija ime gradu, Beograd, dao je rimski imperator Licinije, za koga pojedini izvoru kažu da je bio rodom iz okoline današnjeg Trebinja.
U toku svoje burne istorije, grad je bio razaran 114 puta, od čega 33 puta do temelja. Beograd se svaki put dizao, kao Feniks iz pepela, uvijek veći i ljepši.
Beograd će za nekoliko godina ovako da izgleda
Istorija jednog grada ne počinje sa datumom kada se prvi put pominje u nekom spisu.
Potrebno je nešto ovako napisati i o Trebinju, za razliku od onoga što stoji na sajtu i prospektu turističke organizacije Trebinja, gde se kaže da se naš grad prvi put pominje u X vijeku.
Kao da nije postojao prije toga, jer se o istoriji našeg grada piše tek od tog perioda. Moralo bi da se napiše da tragovi naselja u okolini Trebinja potiču iz neolita, a da se u pisanim dokumentima prvi put pominje u X vijeku.
I naš grad je jedan od najstarijih u svijetu, jer se život u njemu kontinuirano odvija još od neolita. O tome smo ranije pisali u članku: Trebinje je bilo neolitski megapolis.
Šta Vi mislite o ovome?