Rizik od smrti na putu za 50 odsto veći nego u EU

Javni rizik stradanja stanovnika u saobraćaju u prethodnih pola decenije na putevima Srpske bio je za čak 51 odsto veći u odnosu na prosjek Evropske unije, a po ovom pokazatelju u regionu je samo Crna Gora u lošijem položaju od Republike.

Ova crna statistika navedena je u nacrtu strategije za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske za period 2025-2034. godine u kojoj su sumirani i podaci iz prethodnog dokumenta koji se odnosi na bezbjednost na putevima Srpske. 

Prema izvještajima MUP-a, u periodu sprovođenja Strategije bezbjednosti saobraćaja na putevima RS od 2013. do 2022. godine poginulo je 1.230 lica, dok je čak 31.880 ljudi zadobilo povrede u saobraćaju. 

U istom dokumentu fokus je stavljen i na podatke o bezbjednosti saobraćaja u Srpskoj u prethodnih pet godina, odnosno od 2020. do 2024. godine, a u tom periodu u saobraćajnim nesrećama poginulo je 505 lica. 

- Broj poginulih u 2020. i 2021. godini bio je isti, odnosno po 101 lice, dok je u 2022. godini zabilježen pad od jedan odsto. Značajniji rast dogodio se 2023. godine, kada je broj poginulih dostigao 109. U posmatranom periodu najveći pad sa smanjenjem stradalih desio se lani, kada su život izgubila 94 lica  - navedeno je u pomenutom dokumentu. 

Takođe, broj teško povrijeđenih u saobraćajkama uglavnom ima rastući trend tokom prethodnih pola decenije.

Nadležni navode i da zadati ciljevi u Strategiji bezbjednosti saobraćaja za prethodni desetogodišnji period nisu ispunjeni, a to je da bude smanjen broj poginulih lica na putevima u Republici Srpskoj za 50 odsto do 2022. u odnosu na 2011. godinu. 

- Nisu dostignuti ciljevi koji su predviđeni ranijom strategijom zbog čega je potrebno nastaviti sa izgradnjom finansijski održivog sistema upravljanja bezbjednošću saobraćaja na republičkom i lokalnom nivou. Takođe, potrebno je intenzivno sprovoditi aktivnosti na represivnim  i preventivnim mjerama o pitanju brzine, alkohola i korišćenja bezbjednosnog pojasa - navedeno je u nacrtu strategije do 2034. godine. 

U istom dokumentu stoji i da opštine i gradovi u RS treba da ojačaju ulogu u unapređenju bezbjednosti saobraćaja, ali i da oni koji upravljaju putevima nastave sa izgradnjom i jačanjem kapaciteta za upravljanje bezbjednošću saobraćaja, te da identifikuju opasna mjesta i dionice na putnoj mreži. 

Potrebno je, smatraju nadležni, preduzeti i aktivnosti koje bi doprinijele smanjenju prosječne starosti vozila, ali i insistirati na sprovođenju propisa vezanih za homologaciju rezervnih dijelova i opreme.

Zamjenik direktora Agencije za bezbjednost saobraćaja RS Milija Radović objasnio nam je kako su došli do podatka da je javni rizik stradanja u saobraćajnim nesrećama u Srpskoj među najvećim u Evropi, ali i šta je potrebno uraditi da ne budemo tu gdje jesmo trenutno. 

- Javni rizik stradanja na putevima dobijamo kada se broj poginulih uporedi sa 100.000 stanovnika. Zemlje u okruženju su po tom parametru bolje u odnosu na nas, kako Srbija, tako i Hrvatska, dok se sa Slovenijom ne možemo ni porediti. Jedino je Crna Gora lošija - kazao je "Glasu" Radović. 

Jednostavno, navodi on, sistem bezbjednosti saobraćaja kod nas nije na nivou EU, a ispod je nivoa zemalja u okruženju. 

Naglašava i da sistem bezbjednosti saobraćaja čini pet stubova, od kojih je prvi upravljanje bezbjednošću.  

- Imamo institucije koje se time bave, a opet, njima je novac potreban za njihove aktivnosti. Drugi stub čine bezbjedni putevi. Potrebno je vršiti provjere tih puteva. Kod nas je revizija utvrdila da nijedna preporuka koju su izdali o tom pitanju nije u potpunosti realizovana. Zašto nije? To treba pitati "Puteve" - kazao je Radović.

Takođe, navodi i da su nam potrebna bezbjednija vozila, dok su na našim putevima mnogo starija vozila u odnosu na Hrvatsku i Sloveniju. 

- Takođe, treba edukovati više i učesnike u saobraćaju. Nedovoljno ulažemo u edukaciju, nemamo dovoljno sredstava da bismo sproveli sve te kampanje kako bismo došli do što više ljudi - naglasio je Radović i poručio da se jedino investiranjem u bezbjednost saobraćaja dobijaju rezultati. 

Radović navodi i da kod polaganja vozačkih ispita ima dosta prostora za unapređenje, ali i naglašava da u Srpskoj nije nikada urađena ni analiza za koje vrijeme vozila hitnih službi stižu na mjesto saobraćajne nesreće, kao i ko dolazi i kojom opremom ta vozila raspolažu. 

- Sve to utiče na to da smo mi tu gdje jesmo trenutno. Kada bismo kroz sve ove stubove i svi subjekti bezbjednosti saobraćaja podigli na veći nivo rad i angažovanje i kada bi se veća sredstva izdvojila za bezbjednost, mogli bismo očekivati značajnije rezultate o pitanju tog javnog rizika, odnosno smanjenja broja poginulih na 100.000 stanovnika - zaključio je Radović.

Šteta milijardu KM  

Jedan od konačnih ciljeva koji je bio definisan Strategijom bezbjednosti saobraćaja na putevima Srpske 2013-2022. je bio i smanjenje društveno-ekonomskih troškova saobraćajnih nesreća u periodu od deset godina za oko 582 miliona maraka. 
- Analizom smo došli do podatka da su navedeni troškovi u posmatranom periodu prešli iznos od milijardu maraka - stoji u nacrtu strategije bezbjednosti saobraćaja za period od 2025. do 2034. godine.