Evropski parlament zabrinut zbog djelovanja SPC

Srpska pravoslavna crkva zabrinula je Evropski parlament. Do te mjere da je nekoliko puta pomenuta u nedavno usvojenoj rezoluciji o stranom uplitanju u sve demokratske procese u Evropskoj uniji, uključujući dezinformisanje.

Uz zabrinutost „zbog širenja strane državne propagande koja ponajprije potiče iz Moskve i Pekinga, kao i iz Ankare”, i uvjerenje da Konfučijevi instituti, koji se osnivaju na brojnim evropskim univerzitetima, „služe kao platforma za lobiranje za kineske ekonomske interese i kineske obavještajne službe, kao i za regrutaciju agenata i špijuna”, u obimnom dokumentu na više od 50 stranica, koji zahvata širok spektar tema i problema, pomenuta je i SPC. Tačnije – pravoslavna crkva.

EP je „zabrinut zbog pokušaja pravoslavne crkve u zemljama kao što su Srbija, Crna Gora i Bosna i Hercegovina, a posebno u njenom entitetu Republici Srpskoj, da promoviše Rusiju kao zaštitnicu tradicionalnih porodičnih vrednosti i učvršćuje odnose između države i crkve”. EP je, inače, u rezoluciji osudio pokušaje Rusije „da iskoristi napetosti među etničkim zajednicama na zapadnom Balkanu kako bi raspirila sukobe i podelila zajednice”.

Ovo je prvi put da smo vidjeli tako agresivni intervencionizam Evropskog parlamenta, gdje se negira ime i identitet SPC, jer se ne pominje njeno ime, gdje se ona dijeli po nametnutim granicama i prijeti se i istrgnućem dijela srpskog naroda i SPC u dijaspori iz cjeline srpske crkve, kaže za „Politiku” dr Aleksandar Raković, naučnik savjetnik u Institut za noviju istoriju Srbije.

– To je rezolucija koja je neprijateljski orijentisana prema SPC i srpskom narodu. Samo to što je SPC po toj rezoluciji maltene označena kao akter u sukobu Rusije i Ukrajine besmisleno je i zlonamjerno. SPC se nije oglašavala povodom rata, osim ako je riječ o humanitarnim razlozima, da se pomogne svima koji stradaju. Rezolucija ima namjeru da preko pritiska na SPC vrši pritisak na srpsku državu i u Beogradu i u Banjaluci i na čitav srpski narod – smatra Raković.

To što je u rezoluciji na dva mjesta posebno istaknuta Republika Srpska, naš sagovornik vidi kao vid pritiska na tamošnje vlasti.

– Zbog toga što Milorad Dodik ima srdačne odnose s predsjednikom Putinom, on to nije krio, a ne krije da ima često komunikaciju i sa Lavrovom i sa drugim visokim funkcionerima Ruske Federacije, kao i zbog toga što je krenula putem povratka nadležnosti koje su oduzimali Ustavni sud BiH i tzv. visoki predstavnici – kaže Raković.

On dodaje da je čitav srpski narod doveden u poziciju aktera u događajima u Ukrajini uz, prema njegovom mišljenju, namjerno prenebregavanje činjenice da je Srbija neutralna, da poštuje i teritorijalni suverenitet Ukrajine, a da istovremeno ne želi da uvede sankcije Rusiji.

– SPC nije uradila ništa što bi dovelo do ovakve rezolucije. U svakom smislu odigrala je afirmativnu, mirotvornu ulogu. Ispada da je jedini grijeh SPC to što ona zasvođuje srpski narod gdje god da se on nalazi, što je zajedno sa srpskom državom čuvar našeg identiteta. To se srpskoj crkvi stavlja na teret i daje joj se negativna konotacija, umjesto pozitivne – ističe Raković.

Primjećujući da se „strano uplitanje može sprovoditi i uticajem u vjerskim institucijama i njihovom instrumentalizacijom, kao što je ruski uticaj u pravoslavnim crkvama, posebno u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, posebnom u njenom entitetu Republici Srpskoj”, u rezoluciji EP Evropska komisija i države članice pozivaju se „da pažljivo prate aktivnosti u vjerskim institucijama te da, prema potrebi i ako postoje dokazi, preduzmu mjere, između ostalih, uskraćivanjem finansijskih sredstava ili oduzimanjem licenci povezanim institucijama”.

Naš sagovornik smatra da to, uz ton rezolucije kada je riječ o srpskoj crkvi, pokazuje namjeru da se vidom političkog intervencionizma eparhije SPC u dijaspori otrgnu od cjeline srpske crkve preko različitih pritisaka, ali je uvjeren da srpski narod u dijaspori to nikada ne bi prihvatio.

Da li je sporno i socijalno učenje srpske crkve koja, prema konstataciji iz rezolucije, promoviše tradicionalne porodične vrijednosti koje štiti Rusija, a koje su, izvodi se zaključak, u suprotnosti s evropskim vrijednostima?

– Porodične vrijednosti su porodične vrijednosti za sve pravoslavne hrišćane. Pravoslavna crkva u cjelini ima jedno isto učenje. Koliko god da su Moskva i Carigrad danas u nesporazumu, odnos prema tom pitanju je istovjetan za sve hrišćane, nema nikakve razlike. To su samo izmišljotine koje je trebalo da na još jedan način dovedu Beograd u vezu s Moskvom bez ikakvog kritičkog sagledavanja čitave pravoslavne crkve – kaže Raković.

On dodaje da je iz teksta ove rezolucije jasno da Zapad tretira SPC kao formaciju koja je ekspozitura ruske crkve što, kako ističe, nije tačno.

– Nije tačno ni kada je riječ o sukobu velikih crkava, Moskovskoj i Carigradskoj patrijaršiji, o pitanju ukrajinske autokefalnosti, gdje SPC takođe pokušava da odigra neku središnju ulogu i da pomogne da se što je moguće više ti veliki problemi između velikih crkava prevaziđu. Srpska crkva je podržala kanonski poredak, nije se svrstavala, a oko kijevskog pitanja kanonski poredak je bio na strani Moskve i vidimo kako je riješeno to kijevsko pitanje. Bolje da niko ne rješava tako kako su i Zapad i Carigrad rješavali to pitanje u Ukrajini – kaže Raković.