U unutrašnjosti crkve Rođenja Presvete Bogorodice u Ljubinju pod staklom se čuvaju ostaci još tri ranohrišćanske crkve iz perioda od četvrtog do 15. vijeka, kao i još mnogo pokretnog arheološkog materijala, pa ovaj hram, osim što je nacionalni spomenik BiH, predstavlja i pravo arheološko blago.
Rade Likić, publicista iz Ljubinja, kaže za Srnu da je prilikom arheoloških istraživanja 2014. godine otkriveno da je na ovom mjestu postojala crkva iz četvrtog do šestog vijeka, potom ona koja je pravljena u 12. ili 13. vijeku, te iz 14. do 15. vijeka.
"Ti ostaci su svi pod staklom, nađeno je dosta pokretnog arheološkog materijala, rimski stilus, odnosno pisaljka, novčići dubrovački iz 14. ili 15. vijeka, keramika od praistorije do modernih vremena, dosta rimskog antičkog crijepa, 40 i nešto grobova", naveo je Likić.
On ističe da je zbog svega ovoga, crkva Rođenja Presvete Bogorodice u Ljubinju jedno od najznačajnijih arheoloških nalazišta u BiH.
Arheolog Ivana Grujić rekla je Srni da dosadašnja arheološka istraživanja pokazuju da je Ljubinje značajno središte u kojem se u kontinuitetu vrši sahranjivanje od rimskog perioda do današnjeg vremena i zidaju crkve, što ukazuje na postojanje i naselja iz različitih perioda.
"Ujedno, istraživanja u Ljubinju pokazuju i koliko rezultati arheoloških iskopavanja mogu da upotpune saznanja koja se formiraju na poznatim istorijskim izvorima, ali i na narodnom predanju. Na ovakvim lokalitetima mogu se pratiti uticaji crkvenih centara i širenje hrišćanstva, misionarska delatnost na području provincije Dalmacije u rimskom periodu, kao i društveni i političko-vojni odnosi na prostoru Balkana", kaže Grujićeva.
Ona ističe da je poseban značaj ovih otkrića u tome što su saznanja o crkvenom graditeljstvu prenemanjićkog perioda oskudna i zahtijevaju sistematska multidisciplinarna istraživanja.
Crkva Rođenja Presvete Bogorodice, kao graditeljska cjelina, proglašena je nacionalnim spomenikom BiH 2005. godine i čine ga objekat crkve, pokretno nasljeđe /Jevanđelje iz 1793. godine i litijna ikona/ i ostaci srednjovjekovne nekropole stećaka sa preostalih šest spomenika. Sagrađena je 1867. godine, smještena je u središtu nekadašnje nekropole stećaka, a pored spomen-grobnice civilnim žrtvama fašističkog terora. Prilikom obnove crkve, kada se u drenažnom kanalu kopanom oko crkve, naišlo na veći broj fragmenata rimske krovne opeke i keramike i na dio starijeg zida, 2014. godine uslijedila su arheološka istraživanja u kojima su pronađena ova značajna arheološka otkrića.
Šta Vi mislite o ovome?