Ljekari upozoravaju da šest mjeseci nakon preležanog kovida 19 pacijenti mogu da imaju poremećaj pamćenja i koncentracije, nesanicu, razdražljivost i razne mentalne smetnje.
Kod svakog trećeg pacijenta koji je imao kovid 19, zabilježena je i pojava psiholoških ili neuroloških problema u narednih šest mjeseci, pokazala je najnovija studija u SAD. Čak 34 odsto onih koji su preležali koronu dobili su i neku od dijagnoza neurološkog ili psihološkog stanja što je trajalo pola godine od kada je osoba zaražena.
Kako je navedeno u časopisu „Lanset psihijatrija”, najčešća dijagnoza bila je anksioznost, koja je utvrđena kod 17 odsto liječenih od kovida 19, zajedno sa poremećajima raspoloženja koja su dijagnostikovana kod 14 odsto pacijenata. Neurološki problemi su bili ozbiljniji kod hospitalizovanih pacijenata i teži poslije preležane korone u odnosu na one koje imaju ljudi poslije gripa ili drugih respiratornih infekcija.
„Ta stopa se progresivno povećavala zajedno sa težinom kliničke slike kovida 19. Ako pogledamo pacijente koji su bili hospitalizovani, ta stopa se povećala na 39 odsto”, rekao je Maksim Tak, saradnik odjeljenja za psihijatriju na Univerzitetu u Oksfordu i koautor nove studije, koja je obuhvatila 236.000 ispitanika.
Kako za „Politiku” ističe primarijus dr Marjana Vukićević, direktorka Specijalne bolnice za cerebrovaskularne bolesti „Sveti Sava”, trećina onih koji su preboljeli koronu ima postkovid simptome, koji mogu da budu blaži poput „mutnih” misli u glavi i zaboravnosti, bolova u mišićima ali i neuropatskih smetnji. Naša sagovornica napominje da se najčešće kod ljudi primjećuje poremećaj pamćenja, što je ona primijetila i kod zaposlenih u bolnici, kada su se vratili na posao poslije preležane korone.
– I depresija se javlja kod trećine oboljelih, kao i pad memorije, odnosno nemogućnost upamćivanja. Na sreću, pokazalo se da je to prolazno stanje i da traje od tri do šest mjeseci. U neurološke smetnje se ubrajaju i problemi sa gubitkom ukusa i mirisa, što prođe najviše za tri mjeseca. Neurološke smetnje su posljedica direktnog uticaja kovida na nerv ili indirektnog, preko koagulacije i imunoloških mehanizama kada dođe do moždanog udara. Kovid djeluje tako što utiče na zgrušavanje krvi i stvaranje tromba. Nekada se dogodi da se zajedno sa kovidom javi moždani udar. Tada ostavlja posljedice koje su trajne, poput invaliditeta – naglašava dr Vukićević.
Prema riječima docenta dr Ivane Stašević Karličić, direktorke Klinike za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević”, sada je već poznato da kovid 19 nije samo respiratorno već i multisistemsko oboljenje sa naročitim afinitetom za centralni nervni sistem. U literaturi se već „referišu” podaci o mentalnim smetnjama tokom i nakon preležane korone, a naši ljekari su ih u praksi i vidjeli.
– Tokom kovida 19 simptomi fluktuiraju od poremećaja koncentracije i pažnje, opšte bradipsihije, odnosno usporenog razmišljanja, poremećaja sna, razdražljivosti, pada životne energije, motivacije i neadekvatnog emocionalnog odgovora, do razvoja psihotičnih epizoda kod posebno vulnerabilnih osoba sa prethodnom predispozicijom za oboljenje. Takođe, vrijedna spomena je i pojava složenog neuropsihijatrijskog sindroma delirijuma u jedinicama intenzivne njege kao odraza teškog obolijevanja uslijed poremećaja homeostaze koju uzrokuje kovid 19 u smislu poremećaja elektrolitne i metaboličke ravnoteže, hipoksije, uticaja toksina infektivnog agensa, upotrebe terapije… – pojašnjava dr Stašević Karličić.
U januaru su objavljeni rezultati jednog istraživanja koje je pokazalo da se u prvih šest mjeseci nakon što su preležale kovid 19 kod jedne od osam osoba prvi put dijagnostikuje moždani udar, akutno krvarenje u lobanji ili mozgu, demencija... Naučnici su tada izjavili i da psihološki stres koji dolazi sa kovidom 19 ne smije da se ignoriše.
Imunizacija kao izlaz iz krize
U ovom trenutku je najvažnija imunizacija protiv korone, jer je bitno izbjeći svaku mogućnost teškog obolijevanja a samim tim i loših ishoda, smatra dr Ivana Stašević Karličić.
– Imunizacija predstavlja naš izlaz iz ove, ne samo medicinske već i široke društvene krize, kao i put ka našem prethodnom životu, odnosno komforu svojstvenom našoj civilizaciji – dodaje naša sagovornica.
Porašće broj ljudi oboljelih od šloga
Kada se bude smirila situacija sa koronom, dr Marjana Vukićević strahuje da će se povećati broj onih kojima će biti potrebna pomoć zbog šloga. Trenutno se ne javljaju ljekarima osobe koje imaju blage moždane udare ili prolazne atake.
– Ti ljudi nisu željeli da se jave u bolnicu zbog straha od kovida i kod njih nisu obavljena neophodna ispitivanja. Zato ćemo kao posljedicu imati veći broj ljudi sa težim udarima. Ukupan broj moždanih udara u protekloj godini je bio isti kao prethodnih, ali je bio manji broj onih koji su dolazili u bolnicu zbog manjih šlogova – dodaje dr Vukićević.
Šta Vi mislite o ovome?