Kamena crkvica u Mostaćima čiji su zidovi od vrha do dna ukrašeni i oslikani

Crkva svetog Klimenta, u narodu poznata pod nazivom Klimentica, smještena je na pravoslavnom groblju trebinjskog naselja Mostaći. Nema podataka o vremenu njene gradnje, a posvećena je Svetom Klimentu, rimskom papi iz prvog vijeka.

Kako kaže Tamara Rajković, istoričarka umjetnosti, crkva Svetog Klimenta pripada tipu crkava koji se udomaćio u Dalmaciji i južnom primorju, odakle se putem dubrovačkih graditelja proširio u unutrašnjost.

Bačvasti svod

- Unutrašnja dužina ovog zdanja iznosi 5,40 metara bez apside, dok je širina 3,35 metara. Zidovi su ojačani sa po tri para prislonjenih lukova koji se oslanjaju na pilastre. Crkva je zasvedena poluobličastim, odnosno bačvastim svodom koji pridržavaju bočni prislonjeni lukovi. Zidana je krupnim kamenom, pokrivena kamenim pločama, a iznad zapadnog zida podignut je zvonik, koji predstavlja jednu od glavnih odlika crkvica ovog tipa – govori Rajković.

Ona pojašnjava kako nije poznato ko je bio ktitor crkve, odnosno osoba koja osniva, obnavlja ili dobija crkvu kao nagradu za zasluge.

- Sačuvani natpis iznad zapadnog ulaza s unutrašnje strane otkriva zanimljive podatke. Iz njega saznajemo da je crkvu 1623. godine oslikao zograf Vasilije, za vrijeme patrijarha Pajsija, hercegovačkog mitropolita Simeona i mjesnog prote Dragojla, dok je freske „platio“ Radoje Mihaljević - priča Rajković.

Iako je crkva malih dimenzija, veoma je zanimljiva zbog živopisa kojim su prekriveni svi zidovi.

- Slikar Vasilije uzak crkveni prostor uspješno je „riješio“ ikonografskim izborom. Vasilije je živopis podijelio u tri zone, od kojih su dvije zidne, dok treću zonu čini svod.

Slikarske vještine

U donjoj su likovi svetitelja, gornju zonu krase scene iz Hristovog života, dok su u svodu predstavljeni nebeski likovi Hrista - pojašnjava Rajković i dodaje da su konzervacija i restauracija živopisa rađene od 1995. do 1998. godine.

Dodaje da je živopis u crkvi, iako ne predstavlja novinu u ikonografskom smislu, primjer dobrog zanatskog ostvarenja u pogledu slikarske vještine.

Crkva svetog Klimenta u Mostaćima proglašena je 2003. godine nacionalnim spomenikom BiH.

Srebrena boja na duborezu

Među crkvenim mobilijarom ističu se carske dveri, odnosno vrata na ikonostasu koja datiraju iz 17. vijeka. Kasnije je duborez na njima premazan srebrnom bojom.