Danas se slavi Sveti kralj Dragutin Nemanjić, sin vladarke Trebinja

Srpska pravoslavna crkva /SPC/ i vjernici danas slave Svetog kralja Dragutina Nemanjića (1253 — 12. mart 1316.), koji je bio kralj Srbije od 1276. do 1282.

Sin je Stefana Uroša I i Jelene Anžujske. Imao je dva sina - Vladislava (sremskog kralja) i Urošica (kasnije monah Stefan) i kćerke Jelisavetu (udatu za Stefana I Kotromanića) i Ursulu (ili Ursu), udatu za Pavla Šubića.

Još na rođenju je određen da svoga oca naslijedi na prestolu, te mu je zbog toga i pružano vaspitanje kakvo je odgovaralo njegovom položaju. Njegov biograf, Danilo II (arhiepiskop srpski), piše da je Dragutin bio duboko religiozan.

Ubrzo pošto mu se sin Dragutin oženio, otac Uroš proglasio ga je za svog nasljednika. Kralj Uroš I je nastojao uspostaviti što veće jedinstvo države i nije bio voljan da ispuni zahtjev mladog kralja da dobije oblast na upravu.

Danilo piše kako Uroš I nije htio svome sinu dodijeliti dio svoje države zbog čega je Dragutin zaratio protiv oca.

Kralj Milutin, kralj Dragutin i kraljica Katalina, supruga kralja Dragutina

Nezadovoljan svojim položajem u kraljevstvu, kao i činjenicom da njegov otac, kralj Uroš I (1243-1276) nije poštovao obaveze preuzete ugovorom sa Ugarskom, princ Dragutin se pobunio protiv svoga oca 1276. godine, i porazio ga u bici na Gatačkom polju (jesen 1276), nakon čega je njegov otac bio prisiljen da abdicira.

Poraženi Uroš se zamonašio uzimajući ime Simon, a ubrzo je i umro u Zahumlju.

Za položaj Dragutina u državi veoma je bilo važno držanje njegove majke, kraljice Jelene, pa joj je kralj Dragutin odvojio jedan dio države (Zeta, Trebinje) u kome je ona samostalno vladala više od tri decenije.

Zauzvrat, ona mu je dala oprost za svrgavanje oca sa prestola.

Dinar kralja Dragutina, poznat kao prvi srpski dinar sa ćiriličnim natpisom

Dok je boravio u ljetnjikovcu Nemanjića - Jelaču, desetak kilometara od Novog Pazara, pao je s konja i slomio nogu, shvativši ovu nesreću kao Božiju opomenu, Dragutin je na saboru u obližnjoj Deževi 1282. predao vlast Milutinu.

Danilo II navodi da mu je pritom rekao: „Ljubljeni brate moj, evo vidiš: kako učinih, tako mi se i vrati, neću vladati na prestolu ovom, koji silom uzeh roditelju svom“.

Pod svojom upravom zadržao je samo moravičku oblast, a od tašte, ugarske kraljice Jelisavete Kumanske, dobio je Mačvu - onda je smatrana Sremom - i Beograd, i krajeve u sjeveroistočnoj Bosni. Od tada se naziva „sremskim kraljem“ i živi pobožno, čineći mnoga dobra djela.

U svom dvoru je izrađivao zlatne posude za crkvena bogosluženja i poklanja ih manastirima u Rusiji, Jerusalimu, Sinaju i drugim svetim mjestima. Prvi je odlazio na bogosluženje i ostajao do kraja, navode njegovi životopisci. Kada se zamonašio, uzeo je ime Teoktist.

Pred smrt, proglasio je svog sina Vladislava II za nasljednika, pismom se oprostio od brata Milutina i zamonašio se pod imenom Teoktist. Umro je 1316. godine u svom prestonom gradu Debrcu, nedaleko od Šapca.

Tijelo mu je prenijeto u Ðurđeve stupove, u kapelu Svetog Nikole, koju je za života podigao, a docnije u Studenicu, sve dok krajem 2011. godine nije vraćen u Đurđeve Stupove.

Đurđevi stupovi