Kvalitetan san je uz zdravu ishranu i redovnu fizičku aktivnost jedan od ključnih faktora za pravilno funkcionisanje organizma.
Ipak, rijetko ko od nas ima potpuno miran dubok san, a problemi sa spavanjem su postali jedna od najvećih tegoba savremenog doba.
Svi preduslovi su tu - provjetrena soba, optimalna temperatura, udoban dušek i odgovarajući jastuk, čista posteljina, a čak ste i popile čaj od lavande ili šolju toplog mlijeka da vas umiri i uspava... ALI - san ne dolazi na oči! Prevrćete se i obrćete, konstantno gledate na sat i već vas hvata nervoza, jer vam je jasno da se ponovo nećete naspavati. Budite se umorni, nervozni i dekoncentrisani. I tako iz dana u dan!
Insomnija i drugi poremećaji sna su uglavnom povezani sa stresom, ali nepravilan san može otkrivati i neke druge zdravstvene probleme od kojih su neki zaista ozbiljni.
Pogledajte tekst koji slijedi i saznajte šta problem sa spavanjem može da otkrije o stanju vašeg organizma.
Ako ne navijete alarm možete spavati i po 14 sati - Ako ste nakon dugog perioda insomnije ili noćnih izlazaka konačno uhvatili priliku da se naspavate što se pretvorilo u 14-časovnu ,,komu'' - nema mjesta za brigu! Organizmu je jednostavno bilo potrebno da ,,napuni baterije'' i oporavi se. Ali, ako vam je stalno potrebno gotovo 12-14 sati sna i ne možete ni da pomislite da ne podesite alarm, jer ćete u suprotnom provesti pola dana u krevetu onda treba da razmislite da li imate neki zdravstveni problem.
Uzrok ove pojave može biti smanjena aktivnost tiroidine žlijezde - hipotiroza. Ovo oboljenje je karakteristično za žene u poznijim godinama - nakon 60. godine starosti, ali ako ne spadate u ovu starosnu grupu, a spavate kao koala (non-stop) trebalo bi da provjerite tiroidnu žlijezdu.
Pojačana potreba za snom, takođe, može biti znak neke infekcije koja se javila u organizmu.
Svako jutro se budite umorni - Bez obzira da li legnete u 22h ili u 2h ujutru se budite umorni. Kao da vam nikad nije dovoljno sna i kao da uopšte ne možete da se odmorite.
Razlog za ovo može biti poremećaj disanja u snu - apnea - koji uzrokuje često buđenje i prekidanje kvalitetnog sna. Vi se ovih buđenja čak ni ne sjećate, ali vaš organizam ih svakako pamti, jer ne uspijeva da se odmori. Ukoliko sumnjate na ovu pojavu, pokušajte da promijenite položaj u kom spavate. Najzdravija poza za kvalitetan san jeste spavanje na leđima. Probajte da se na nju i naviknete. Ukoliko ni ovo ne pomaže obratite se ljekaru za pomoć. Neregularan san može da izazove ozbiljne zdravstvene probleme kao što je infarkt ili slični kardio-vaskularni problemi.
Stalan umor i nekvalitetan san mogu biti i posljedica depresije ili nekog drugog emotivnog poremećaja. Poznato je da depresija ide ruku pod ruku sa insomniom, da bi tako zajedno proizrokovale javljanje stresa. Time ulazite u začarani krug koji vodi ubrzanom propadanju psiho-fizičkog stanja organizma.
Budite se u 5 ujutru bez obzira kad legli - Kao da je u vama navijen neki biološki alarm, vi se svako jutro budite u cik zore bez mogućnosti da ponovo zaspite. Pritom ovo ne zavisi od trenutka kada ste legli u krevet.
Jedan od mogućih uzroka može biti poremećaj cirkadijalnog ritma. To je biološki ritam tijela koji se ujutru povećava držeći vas budne tokom dana, da bi se uveče smanjio i uspavao organizam dajući mu šansu da se odmori od dnevnog napora. Ukoliko se cirkadijalni ritam poremeti može doći do toga da se budite kad vam vrijeme nije i da uspijevate da kvalitetno spavate tek nekoliko sati, što svakako nije dovoljno za oporavak tijela. Ovaj poremećaj se zove sindrom napredne faze sna i iako možda zvuči dobro, zapravo nije. Nema organizma koji može za 3-4 sata da ,,napuni baterije'', a na duže staze ovaj poremećaj vodi ozbiljnim zdravstvenim problemima.
Srećom, postoje načini da se sindrom liječi, zato obratite se svom lekaru za propisanu dozu melatonina.
Ne možete da zaspite bez TV-a - Ovo je zaista česta pojava i sigurni smo da se dosta vas pronašlo u ovom ,,poremećaju''. Uzrok može jednostavno biti navika koju ste stekli tokom godina kada ste možda bili primorani da spavate u dnevnoj sobi, pa ste padali u san uz upaljen tv. Ova navika svakako nije zdrava i potrebno je da je se riješite što prije. Zvukovi i svjetlo TV-a onemogućavaju kvalitetan san. Pokušajte da umjesto da se uspavate uz TV, uzmete prije spavanja da čitate knjigu koja će vam uvijek stajati pored kreveta u spavaćoj sobi.
Pored navike, uzrok ovog poremećaja u spavanju može biti i anksioznost. U vašem životu postoje problemi i ,,crne misli'' koje se javaljaju čim ostanete sami sa sobom. Zato izbjegavate tišinu i mrak spavaće sobe i birate buku TV-a da vam skrene misli. Riješite probleme koji vas muče ili bar pokušajte da o njima ne mislite - učinićete veliku uslugu svog organizmu.
Mjesečarenje - Sigurno ste čuli za osobe, a možda i sami pripadate ovog grupi, koje ustaju tokom noći da bi otišli do frižidera, napravili sendvič i pojeli ga, a da se ujutru toga uopšte ne sjećaju. Ovo je blaži oblik mjesečarenja poznat i kao parasomnija.
Teži oblik podrazumijeva proživljavanje snova - poremećaj koji može biti jako opasan. Mozak ne uspijeva da isključi mišićnu aktivnost tokom sna, pa sanjar jako živo i realistično proživljava svoje snove - ustaje iz kreveta, trči, a dešavale su se i ozbiljne nezgode kada mjesečar recimo iskoči kroz prozor. Poremećaj REM faze je neurološki problem, koji se srećom uspješno drži pod kontrolom.
Okidač za ovu pojavu mogu biti antidepresivi, ali i i početak težeg oboljenja - Parkinsonove bolesti.
Često mokrite tokom noći - Ukoliko tokom noći ustajete da mokrite više od dva puta moguće je da imate problem sa šećerom u krvi.
Jedan od jasnih znakova dijabetesa je pojačano mokrenje. Bubrezi rade ,,prekovremeno'' da bi obradili sav šećer koji postoji u krvi, u tom procesu se stvara višak tečnosti koju bubrezi putem urina izbacuju iz organizma. Ovo je jedan od mogućih uzroka pojačanog mokrenja tokom noći.
Drugi može jednostavno biti previše čaja koji ste popili prije spavanja.
Nemiran san - Ne postoji noć koju ste proveli mirno spavajući. Uporno se prevrćete i obrćete i ne možete da nađete odgovarajući pozu za spavanje, srce vam ubrzano tuče i konstantno imate neki osjećaj nervoze, a niste gledali horor prije spavanja niti imate sutradan ispit ili neki bitan sastanak. Razlog za ovo možete biti pojačana aktivnost tiroidne žlijezde - hipertiroza.
Ovaj poremećaj može da poremeti i metabolizam i uzrokuje nagli gubitak u telesnoj težini, ali i neke druge zdravstvene tegobe.
Bez obzira na to koji problem imate, neophodno je da svoj san njegujete i rješavate probleme koji ga remete. Kvalitetan san je jedna od osnova zdravog tijela i duha!
Šta Vi mislite o ovome?