Miro Ilić, amater astronom i amater arheolog, ekskluzivno za portal TrebinjeLive.info okriva postojanje paralelnih ravnih zidova, sastavljenih od slaganog grubog kamena.
On u izjavi za TrebinjeLive kaže da su kameni ponegdje i djelimično obrađeni, te da su različitih dimenzija i težine. Ističe da je vjerovatno riječ o starim zdanjima, pa je, uzimajući u obzir tu činjenicu, dosta kamenja tokom istorije odneseno za potrebe ograđivanja zemljišnih parcela ili gradnje drugih objekata. Prema njegovim riječima ove činjenice uočio je još 2010. godine
„Iznad trebinjskog naselja Polica, u gornjem dijelu brda Crkvina, desno od puta za kompleks Hercegovačke Gračanice, a istočno od odvojka staze prema austro-ugarskoj utvrdi Strač, vidljivi su ovi kameni zidovi. Ukupno ih je šest, iako je vidljiv i sedmi koji je prilično razgrađen. Možda postoji i osmi zid uočljiv na jugo-zapadnom krajnjem dijelu ovog kompleksa. Na priloženim satelitskim snimcima označeni su brojevima od 1 do 7 (8?)“, kaže Ilić za TrebinjeLive.
On je potpisniku ovog slova objasnio njegovu teoriju, kao i zidove, to jest šta koji simbolizuje.
Zid broj 1 je sada zapravo podzidana ravna livada, dimenzija oko 60x15 metara, a u sjevero-istočnom dijelu 20x4 metara. Na sjevero-istočnom vrhu je visine oko 5 metara.
Zidovi 2, 3, 4 sa fotografije iznad su najbolje vidljivi, pojedinačno sastavljeni kao palisadni kontinuirani zid u dva nivoa dugi oko 50 metara prema jugo-zapadu i širine oko 4 metra. Visine od 0,5 - 2 metra zavisno od podloge. Peti i šesti zidovi su nešto duži od prethodnih (oko 70 metara), ali i slabije očuvani i niži. Zid broj 5 je visine 0,5 - 1,2 metara, a šesti (visina 0,2 - 1 metar) ima na krajevima dvije velike gomile, pa postoji mogućnost ili da su gomile izvorni dio objekta, ili da su kasnije građene odnosno nabacane razgradnjom ovog zida, što bi značilo da su zidovi hronološki stariji od gomila.
Gomile su iz pred romanskog perioda (1300 - 500 p.n.e.).
Zid broj 7 je prilično razgrađen i najslabije je uočljiv, nizak je i zarastao je u grmlje pa je do njega teško pristupiti.
Možda postoji i zid broj 8, ali on je sada dio šumske (kozje) staze, koja je podzidana.
Ukupna širina kompleksa osam zidova je oko 600 metara (satelitski snimak), tvrdi Ilić.
„Na generalnoj mapi dobijenoj kompozicijom satelitskih snimaka, ako se produže linije usmjerenja zidova od sjevero-istoka prema jugo-zapadu sastajali bi se na Kučinom brdu, visoko 567 metara, iznad naselja Aleksina međa, otprilike tačno na položaju objekta stare 'gradine’ koja postoji na vrhu brda“, objašnjava Ilić.
Ilić se amaterskom astronomijom bavi više od 35 godina. Kompjuterski astronomski program, preko koga je upoređivao usmjerenje ovih zidova, tj. projekciju linija od pravca orijentacije zidova preko gradine na Kučinom brdu, daje projekciju na nebesku sferu.
„Približno na tačku položaja Sunca u trenutku zalaska na dan zimskog solsticija“, tvrdi Ilić.
On dodaje da sve ovo treba i naučno utvrditi, što, kako kaže, nije teško izmjeriti teodolitom na taj datum.
„Gledano sa zidova, dobije se prividni položaj zalaska Sunca nad 'gradinom' na dan početka zime 21. decembar kada je Sunce na najnižoj deklinaciji na nebeskoj sferi“, kaže on.
U ovom slučaju ovi zidovi nisu dijelovi stambenih objekata iako Police vjerovatno vuku korijen od grčke riječi Polis, ili torova za stoku, već astronomski orijentiri religioznih namjena, ističe Ilić.
„Nešto slično imamo, ali u kružnom obliku, u Stounhendžu (Stonehenge), monolitnom kompleksu iz neolita (3000 - 2000 p.n.e.) u Engleskoj za kojeg mnogi naučnici vjeruju da je bio religiozni centar obožavatelja Sunca jer je jedan otvor u krugu okrenut prema položaju Sunca na nebu u trenutku početka ljeta, ljetnjem solsticiju“, ističeIlić.
Ovim se potvrđuje da su zidovi u stvari prastara astronomska opservatorija, stara skoro 4000 godina i time najstarija na Balkanu i šire, uvjeren je Ilić.
„Ovo bi bila izuzetno važna vijest za arheologiju i arheoastronomiju kako u Trebinju, tako i šire, jer arheološka astronomska orijentacija ovog tipa ili drevna astronomska opservatorija nije zabilježena na ovim prostorima“, kaže on. (Arheoastronomija je nauka koja izučava kako su drevni ljudi u prošlosti shvatali pojave na nebu i kakvu su ulogu ove pojave imale u njihovoj kulturi i religiji).
Interesantno je spomenuti otkriće mr Đorđa Odavića prije 30-ak godina na zapadnoj padini Kučinog brda iznad naselja Aleksina međa. Radi se o pećini u obliku ljudske glave, odnosno dva velika oka do kojih vodi staza sa kamenim stepenicama. Pećina je ispod ove ''gradine'' na kojoj se prividno sjeku usmjerenja linearnih zidova sa Polica, kaže Ilić.
„Može se sugerisati da su drevni stanovnici Trebinja koristeći ovu astronomsku opservatoriju tačno znali dan zimskog solsticija i u toj najdužoj noći, u pećini kao nekom svetilištu vršili određene obrede. Možda i uz ljudske žrtve jer ulaz pećine sliči ljudskoj lobanji, znaku smrti. I kod drugih drevnih naroda i kultura poznata je veza između zimskog solsticija, trenutka najduže noći i smrti, ali i ponovnog rođenja, tj. početka dužeg trajanja dana, čime simbolično započinje novi ciklus života“, zaključio je Ilić u razgovoru za TrebinjeLive.
Šta Vi mislite o ovome?