Prije 95 godina proglašena Kraljevina SHS

Prije 95 godina, 1. decembra 1918. proglašena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno od 1929. Kraljevina Jugoslavija.

Kraljevina Srbija je još početkom Prvog svjetskog rata zvanično objavila da su njeni ratni ciljevi ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca, što je potvrđeno Niškom deklaracijom Skupštine Kraljevine Srbije, 7. decembra 1914. godine.

“Uvjerena u rješenost cijelog srpskog naroda da istraje u svetoj borbi za odbranu svoga ognjišta i svoje slobode, vlada Kraljevine smatra kao svoj najglavniji i u ovim sudbonosnim trenucima jedini zadatak, da obezbijedi uspješan svršetak ovog velikog vojevanja koje je, u trenutku kad je započeto, postalo ujedno borbom za oslobođenje i ujedinjenje sve naše neslobodne braće Srba, Hrvata i Slovenaca”.

Ubrzo je uslijedilo formiranje Jugoslovenskog odbora 1915. godine, koji su sačinjavali istaknuti Srbi, Hrvati i Slovenci sa prostora tadašnje Austro-Ugarske opredijeljeni za stvaranje nove zajednice Južnih Slovena.

Konkretni pregovori o ujedinjenju u buduću državu postignuti su na grčkom ostrvu Krf, gdje je 20. jula 1917. donijeta Krfska deklaracija, a u Ženevi 9. novembra 1918. godine, takozvani Ženevski sporazum. Skupu u Ženevi su prisustvovali predstavnici Kraljevine Srbije, Narodnog vijeća iz Zagreba i Jugoslovenskog odbora s centralom u Londonu.

U jeku raspada Austro-Ugarske pod vođstvom čelnika i pristalica Jugoslovenskog odbora u Zagrebu je proglašena Država Slovenaca, Hrvata i Srba, kao zemlja Južnih Slovena dotadašnje Austro-Ugarske.

Pošto je u Novom Sadu Velika narodna skupština prethodno 25. novembra 1918. godine donijela odluku o prisajedinjenju Kraljevini Srbiji, a dan ranije 24. novembra i Skupština Srema u Rumi, u novu zajedničku državi obrazovanu 1. decembra 1918. godine, Vojvodina je stupila kao sastavni dio Srbije.

Takođe, krajem novembra “Podgorička skupština” donijela je odluku o pripajanju Crne Gore Kraljevini Srbiji.

Tako je 1. decembra 1918. godine regent (od 1921. kralj) Aleksandar Karađorđević u palati Krsmanović, na Terazijama u Beogradu, proglasio stvaranje nove države - Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

Godine 1929. zemlju je kralj Aleksandar preimenovao u Kraljevinu Jugoslaviju, što je samo bio dosljedni nastavak izvorne koncepcije s kojom je 1918. godine i obrazovana zajednička država, i što je takođe bilo unijeto u Ustav iz 1921. godine, poznat kao “Vidovdanski” - koncepcije integralnog jugoslovenstva - odnosno uvjerenja da je riječ o jednom troimenom narodu.